4
Kunstmatig evenwichtsorgaan
Beeldvormingsgeleide Operatie Studie (BOS)
vestibulair implantaat voor evenwichtsstoornis – Maastricht UMC+
Iedereen is zich erg bewust van de vijf bekende zintuigen: horen, zien, ruiken, voelen en proeven. Echter niet veel mensen weten dat we twee evenwichtsorganen hebben (in ieder oor één), die ook als zintuig werken. Deze orgaantjes zorgen ervoor dat we de hele dag in balans kunnen bewegen (zonder erbij na te denken) en zorgen ervoor dat wij scherp kunnen blijven zien terwijl ons hoofd wordt bewogen. Wij zijn ons niet bewust van de automatische werking van onze evenwichtsorganen, tót het moment dat één of beide uitvallen. De reflexmatige stabilisering van onze balans en ons zicht valt weg, met grote ziektelast tot gevolg.
Patiënten hebben hierdoor last van verminderde beeldstabilisatie, onbalans en daarnaast ook concentratieproblemen, vermoeidheid en geheugenverlies. Verminderde functie of uitval van het evenwichtsorgaan wordt geschat aanwezig te zijn bij ongeveer 53 tot 95 miljoen personen in Europa en ernstige uitval lijkt bijna net zo vaak voor te komen als doofheid. Helaas wordt beiderzijds evenwichtsuitval erg vaak gemist: er kan wel worden gesproken van een “vergeten ziekte”. Er is nog geen behandeling op de markt die de functie van de evenwichtsorganen kan herstellen en de huidige behandelingen zijn allesbehalve toereikend.
Het Maastricht UMC+ (in samenwerking met de universiteit van Genève) bewees als eerste ter wereld dat behandeling van niet werkende evenwichtsorganen mogelijk is met een kunstmatig evenwichtsorgaan. Dit is een chirurgisch implanteerbare prothese. Cruciaal punt is op dit moment de operatie: er kan nog niet gegarandeerd worden dat het gehoor tijdens de operatie van het kunstmatig evenwichtsorgaan gespaard kan blijven. Dit komt omdat het evenwichtsorgaan en het gehoororgaan héél dicht bij elkaar liggen: chirurgische manipulatie aan het evenwichtsorgaan kan het gehoororgaan aan dezelfde zijde beschadigen.
In Maastricht wordt het kunstmatig evenwichtsorgaan daarom vooralsnog alléén ingebracht in patiënten die ook doof zijn. Dit is niet wenselijk: de overgrote meerderheid van de patiënten met evenwichtsuitval is niet doof. Om deze operatie preciezer, veiliger en sneller te maken, is er ondersteuning nodig van nieuwe real-time beeldvormende technieken. Deze nieuwe technieken betekenen uiteindelijk een veiligere operatie met minder risico’s (zoals kans op doofheid) en letterlijk uren minder narcose voor de patiënt.
Doel en beoogde Impact
Doel van deze studie is de ontwikkeling van een systeem om het real-time combineren van verschillende beeldvormende technieken mogelijk te maken tijdens de operaties van het kunstmatig evenwichtsorgaan. Dit systeem zal vervolgens worden getest in laboratoriumsetting en daarna worden toegepast bij patiënten die een kunstmatig evenwichtsorgaan krijgen (zowel mét als zonder gehoorverlies voorafgaand aan de operatie). Dit moet uiteindelijk leiden tot een precieze, veilige, snelle, voorzichtige elektrode-implantatie zónder schade aan het gehoor zodat zoveel mogelijk patiënten kunnen profiteren van verbetering van de evenwichtsfunctie, met zo min mogelijk bijwerkingen.
Het kunstmatig evenwichtsorgaan is de enige behandeling die het mogelijk maakt om een uitgevallen evenwichtsorgaan (deels) te herstellen. Het is derhalve noodzakelijk om zoveel mogelijk van deze patiënten te kunnen behandelen, inclusief de overgrote meerderheid van patiënten met nog een (relatief) goed gehoor. Door inzet van real-time beeldvormende technieken is er op meerdere fronten een impact:
- Patiënten met een (relatief) goed gehoor kunnen dan op een veilige manier geopereerd worden, met hoogstwaarschijnlijk behoud van hun gehoor.
- De operatie wordt enkele uren korter: dit zorgt voor minder risico’s van de narcose en er is tevens een kostenbesparing in de zorg door de kortere operatieduur.
- Er is minder stralingsbelasting voor de patiënten: tijdens de operatie zijn minder beeldvormende onderzoeken nodig, waardoor er minder stralingsbelasting is voor de patiënten.
- De real-time beeldvormende technieken maken de operatie makkelijker: hierdoor kan de operatie ook in andere ziekenhuizen (met minder expertise) worden uitgevoerd.